อะไรคือการเปลี่ยนแปลงที่จะสร้างความยั่งยืนร่วมกันระหว่างธุรกิจ และชุมชน? ในงาน THACCA SPLASH : Soft Power Forum 2024 คุณพิชัย จิราธิวัฒน์ กรรมการบริหาร กลุ่มเซ็นทรัล ได้ถอดบทเรียนสำคัญจากการทำงาน ผ่านหัวข้อ Changing Consumer Landscape: What Are the Key Success Factors to Unlock Sustainable Development for Local Communities?
และนี่คือ 5 เรื่องธุรกิจต้องลงมือทำ ผ่านบทเรียนของเซ็นทรัล ทำ (Central Tham)
1. ต้องเปลี่ยนจาก CSR สู่ CSV ถึงจะยั่งยืนได้จริง
ธุรกิจต้องปรับเปลี่ยนจาก CSR สู่ CSV หรือที่เรียกว่า Creating Shared Value คือการสร้างคุณค่า มูลค่า เหมือนกับสำนวนที่ว่า “Give a man a fish and you feed him for a day, teach a man to fish and you feed him for a lifetime” หากคุณให้ปลากับใครเขาก็แค่รับปลานั้นไปกินแล้วอิ่มไปวัน ๆ แต่ถ้าคุณสอนเขาตกปลา คุณจะสามารถเลี้ยงเขาได้ตลอดชีวิต เปรียบเสมือนการให้อาชีพนั่นเอง
2. ต้องเข้าใจ 3ค. เพื่อ Creating Shared Value
- ความต้องการทางสังคม รู้ว่าสังคมต้องการอะไร
- ความเชี่ยวชาญ และศักยภาพขององค์กร
- ความท้าทายหรือโอกาสในการทำธุรกิจ
โดยแต่ละโครงการก็ทำตามการขับเคลื่อนเพื่อความยั่งยืน ซึ่งคุณพิชัยบอกว่าการที่ธุรกิจจะยั่งยืนได้นั้นต้อง win-win ทั้งสองฝ่าย ไม่ใช่แค่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
3. ต้องเริ่มต้นจากจุดเล็ก ๆ และกระจายต่อเรื่อย ๆ
คุณพิชัยเล่าว่า ส่วนตัวได้เดินทางไปในหลาย ๆ ชุมชน หลายจังหวัด เข้าไปสร้างงานสร้างอาชีพ แต่ไม่ใช่การเข้าไปแล้วโยนงาน แต่ได้มีการลงไปพูดคุยกับคนในชุมชนอย่างจริงจัง และมีการทดลอง สอนให้คนในชุมชนได้ทำ และคนในชุมชนนั้น ก็กลายเป็นเหมือน ‘โค้ช’ ส่งต่อศูนย์การเรียนรู้ในแต่ละชุมชนไปเรื่อย ๆ ในทุกโครงการที่ได้ทำ
4. ต้องศึกษา สร้างทีมให้แข็งแรง ครบวงจร
การจะสร้างความยั่งยืนร่วมกันระหว่างธุรกิจ และชุมชนต้องเข้าไปคุยกับชุมชนเยอะ ๆ เพราะความต้องการ ความเข้าใจของแต่ละพื้นที่ก็แตกต่างกัน ปัญหาของแต่ละชุมชนก็ไม่เหมือนกัน ที่เซ็นทรัล ทำก็มีเข้าไปประชุม ช่วยวางระบบเพื่อสร้างทีมให้แข็งแรงมากขึ้น
ยกตัวอย่างโครงการกาแฟภูชี้เดือน จ.เชียงราย แต่ก่อนเป็นพื้นที่ห่างไกล เป็นป่าเสื่อมโทรม ต่อมาก็ปรับจากการทำไร่เลื่อนลอย มาปลูกกาแฟสายพันธุ์ อราบิกาแท้ พอเริ่มปลูกขายได้ ก็เริ่มนำมาทำเป็นสินค้าแปรรูป สร้างศูนย์การเรียนรู้เรื่องกาแฟ และพัฒนาสู่การทำโฮมสเตย์ เพื่อให้กาแฟแบรนด์ภูชี้เดือนเป็นที่รู้จัก ช่วยให้เกษตรกรที่รายได้ที่เพิ่มมากขึ้น
5. ต้องทำด้วยกัน ทำด้วยใจ
คุณพิชัยเชื่อว่าการจะเปลี่ยนจาก Soft Power จุดเล็ก ๆ ให้ขยายใหญ่ต่อไปได้ต้องร่วมมือกัน ทำด้วยกัน ช่วยกันสอน ช่วยกันโค้ช ช่วยกันแนะนำ ช่วยกันสร้าง ก็จะทำให้เกิดการสร้างธุรกิจร่วมกันที่ยั่งยืนได้จากจุดเริ่มต้นของชุมชนนั่นเอง
ซึ่งบทเรียนของการ ‘ทำ’ ทั้งหมดนี้ก็ทำให้ทางคุณพิชัย ได้ต่อยอดมาสู่การสร้างแบรนด์ Good Goods แบรนด์ใหญ่ที่จะรวมแบรนด์ย่อย ๆ ของแต่ละชุมชนขึ้นมา โดยสิ่งนี้เกิดมาจากการที่คุณพิชัยได้ไปพูดคุยกับคนแต่ละชุมชน แล้วพบว่าแต่ละคนก็มุมมองความสวย ความชอบที่ต่างกัน ดังนั้นแทนที่จะปั้นหลาย ๆ แบรนด์พร้อมกัน จะดีกว่าไหมถ้าเราสร้างแบรนด์ใหญ่ขึ้นมาหนึ่งแบรนด์ให้ติดตลาด แล้วหยอดแบรนด์ชุมชนเหล่านี้เข้าไปเป็นแบรนด์ย่อย ๆ
ปัจจุบัน Good Goods มี 2 สาขา แต่สามารถสร้างรายได้ได้ถึง 200 ล้านบาทในปี 2023 ที่ผ่านมา และทั้งหมดนี้คือบทเรียนของการลงมือทำ ของเซ็นทรัล ทำ ผ่านมุมมองการทำงานของคุณพิชัย จิราธิวัฒน์
