คุณรู้ไหมว่าคนกว่า 60% ไม่คิดจะเปลี่ยนความคิด (Rethink) เพราะเชื่อตามๆ กันมา หรืออ้างว่าใครๆ เขาก็ทำกัน แต่จริงๆ แล้วเป็นเพราะไม่อยากเสียเวลามารื้อถอนและประกอบสร้างความรู้ใหม่ แถมหลายๆ คนไม่เชื่อว่าตัวเองสามารถเปลี่ยนแปลงอะไรได้ หรือท้อตั้งแต่ยังไม่ทันได้ลอง ก็บอกว่าสิ่งนั้นยากเกินกว่าความสามารถของตนเองเสียแล้ว
แล้วจะทำอย่างไรเราถึงจะรื้อตรรกะเก่าๆ ที่ไม่ถูกต้องเหล่านั้นทิ้งแล้วจัดวางความคิดใหม่ๆ เข้าไปแทนที่ได้
CREATIVE TALK ชวนคุณลองกระตุกต่อมคิดกับหนังสือ ‘Think Again’ ผลงานเล่มล่าสุดของ ‘Adam Grant’ นักจิตวิทยาหนุ่มชื่อดังชาวอเมริกัน ที่จะพาคุณสำรวจความคิดของตัวเอง แล้วดึงสติให้หลุดออกจากกรอบความเชื่อผิดๆ ด้วย 9 กระบวนการพิสูจน์ความจริง ต่อไปนี้
1. ลองคิดแบบนักวิทยาศาสตร์
เปลี่ยนมุมมองเข้าสู่โหมดค้นหาความจริง เริ่มต้นด้วยคำถาม ห้ามตั้งธงในใจ หรือหาเหตุผลมาสนับสนุนความเชื่อนั้น
- ตั้งคำถามในเรื่องที่รู้
- สงสัยในเรื่องที่ยังไม่รู้
- เติมความรู้ใหม่ๆ จากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ
2. อย่ายึดติดกับชุดความคิดเดิม
ยิ่งคุณเป็นผู้รู้หรือยิ่งประสบการณ์เยอะ มักจะมีแนวโน้มไม่อยากเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และมีสิทธิ์จะกลายเป็นคนหลงผิด พร้อมที่จะเชื่อแบบปิดตาข้างหนึ่งแล้วหา Confirmation Bias หรือ Design Ability Bias จนเกิดอาการต่อต้านการค้นหาความจริง ซึ่ง 3 โหมดต่อไปนี้ เป็นตัวปิดกั้นเราไม่ให้เปิดใจรับฟัง จึงต้องหมั่นเตือนตัวเอง อย่าตกอยู่ในโหมดเหล่านี้เป็นอันขาด
- คนช่างสั่งสอน (Priest Mode) เป็นไม้บรรทัดวัดโลก เขาเชื่อว่าตนถูกต้องดีงามกว่าใครจึงมีสิทธิ์จะสั่งสอนและควบคุมบงการคนอื่นได้ ทุกคนต้องเชื่อฟังสิ่งที่เขาพูดโดยไม่มีข้อโต้แย้ง
- คนช่างติ (Prosecutor Mode) ชอบตำหนิ จับผิด และกล่าวโทษโยนความผิดบาปให้กับคนอื่น
- คนช่างยุ (Political Mode) พยายามโน้มน้าวหว่านล้อมให้ทุกคนเชื่อแบบเดียวกัน เพื่อจะใช้กฎหมู่มากดดันอีกฝ่ายให้ทำตามที่ถูกใจโดยไม่คำนึงถึงความถูกต้อง
3. ค้นคว้าข้อมูลฝั่งตรงข้ามกับความเชื่อของเราอยู่เสมอ
อย่าปล่อยให้ตัวเองเชื่อเรื่องเล่าต่อๆ กันมาแบบขาดสติ ทั้งที่มันไม่มีมูลความจริง
4. อย่าตกลงไปในหุบเหวของคนโง่
หากพิจารณาตามแผนภูมิ ‘Mountain of Stupid’ งานวิจัยของ Dunning Kruger คนที่มีความมั่นใจว่ารู้มากกว่าคนอื่น จะปิดโอกาสตัวเองที่จะเรียนรู้ แต่ถ้าคุณรู้ตัวว่าโง่เมื่อไหร่ จะฉลาดขึ้นมาทันที เพราะนั่นคือจุดเริ่้มต้นที่ทำให้เราขวนขวายหาความรู้ใหม่ๆ จนกว่าจะรู้จริงนั่นเอง
5. คิดไปข้างหน้า
วิเคราะห์ปัญหาเพื่อนำไปแก้ไขปรับปรุง พัฒนาตนเองให้รู้แน่นขึ้น คล่องแคล่วขึ้น และเก่งขึ้น
6. คิดให้เป็นสุขเมื่อรู้ว่าคิดผิด
‘Adam Grant’ ได้แลกเปลี่ยนบทสนทนากับ ‘Daniel Kahneman’ ผู้เขียนหนังสือชื่อดัง ‘Thinking, Fast, and Slow’ เขาเข้ามาแสดงความรู้สึกสุขวาบขึ้นมาในใจ ทันทีที่ได้รู้ว่าตัวเองเข้าใจบางเรื่องผิดมาโดยตลอด
เขาได้กล่าวว่า “Being wrong is the only way I feel sure I have learned anything.” เมื่อไหร่ที่คุณรู้ตัวว่าคุณไม่รู้ แปลว่าคุณฉลาดขึ้นแล้วนั่นเอง
แต่จะเป็นสุขได้แม้จะประสบความล้มเหลวหรือผิดพลาด คุณจะต้องรู้จักปล่อยวาง เมื่อฟื้นฟูใจได้เร็ว ก็จะก้าวไปข้างหน้าได้ไวขึ้น
7. คิดนับถือคนอื่น
ขอให้เชื่อว่ามนุษย์ทุกคนล้วนมีคุณค่าโดดเด่นในตัวเอง พวกเขาต่างมีทักษะที่เก่งกว่าเราในบางเรื่องเสมอ ดังนั้นเราจึงไม่ควรนึกดูถูกดูแคลนใคร แม้เขาจะด้อยกว่าเราในด้านอื่นๆ ก็ตาม เราควรมองให้เห็นข้อดี ในตัวผู้คน และพร้อมจะให้โอกาสเขาได้ใช้จุดเด่นข้อนั้นอย่างเต็มที่
8. คิดข้ามขีดจำกัด
คนเก่งมักจะรวมตัวอยู่ด้วยกัน พวกเขาต่างก็มีแรงดึงดูดความสำเร็จ มีพลังขับเคลื่อนในตัวเองที่ทำให้เรากระตือรือร้นไปด้วย ไม่อยากอยู่นิ่งเฉย
หากว่าได้มีโอกาสเข้าร่วมวงกับคนเก่งกล้าสามารถ (Challenge Network) ที่พร้อมจะโยนโจทย์ยากๆ มาให้ช่วยกันขบคิด หรือท้าทายความเชื่อของกันและกัน คุณเองก็จะพัฒนาขีดความสามารถขึ้นไปอีกขั้น
9. ชวนถกเถียงเรื่องคิดต่าง
ชวนถกเถียงปัญหา (Task Conflict) แบบปัญญาชนเพื่อจะเปิดกว้างทางความคิด ระดมความคิดเห็นที่รอบด้าน ให้พื้นที่ที่ทุกคนรู้สึกปลอดภัย พร้อมจะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันอย่างตรงไปตรงมา สามารถยกเหตุผลขึ้นมาโต้แย้งกันได้เต็มที่ เพื่อหาข้อสรุปร่วมกันในที่ประชุมโดยไม่เก็บมาเป็นอารมณ์
ที่สำคัญจะต้องไม่เอาเรื่องงานมาปะปนจนกลายเป็นปัญหาส่วนตัว (Relationship Conflict)
ใครคิดผิดก็แค่ลองคิดใหม่ CREATIVE TALK เชื่อว่าทุกคนสามารถต่อยอดความคิดได้สร้างสรรค์ขึ้นกว่าเดิมแน่ถ้ารู้ลึกรู้จริง อยากรู้เคล็ดลับเต็มๆ ตามไปฟังสรุปหนังสือเล่มนี้ย้อนหลัง 2 ตอนจบได้ทาง
Think Again EP.01
🎧 SoundCloud: https://bit.ly/3t630gF
🎧 Spotify: https://spoti.fi/3dZ78c3
🎧 PodBean: https://bit.ly/3243sA8
🎧 Apple Podcast: https://apple.co/3s8oF6r
Think Again EP.02
🎧 SoundCloud: https://bit.ly/3sb5ARp
🎧 Spotify: https://spoti.fi/3g7YlHl
🎧 PodBean: https://bit.ly/3g4N8Hp
🎧 Apple Podcast: https://apple.co/3d87fCI
เรียบเรียงโดย : พิมพ์สุดา วรพงศ์พิเชษฐ
ภาพโดย : พิมพ์สุดา วรพงศ์พิเชษฐ
