อยู่บนนั้นช่างดูเหงา
สุภาษิตหนึ่งที่พูดถึง Position ของการเป็นหัวหน้า ซึ่งต้องอยู่ในจุดที่เปล่าเปลี่ยวในแบบที่ไม่มีใครเข้าใจ โดยในปี 2016 ครั้งหนึ่ง ทิม คุก (Tim Cook) ผู้บริหารของ Apple เคยให้สัมภาษณ์อย่างเปิดใจ เกี่ยวกับความท้าทายของการเป็น CEO ว่า ‘มันเป็นตำแหน่งที่โดดเดี่ยว’ อย่างมาก
ในรายงานวิจัยของ Global Leadership Forecast 2021 โดย Development Dimensions International ได้ออกมาบอกว่าเกือบ 60% ของหัวหน้า ยอมรับอย่างเปิดเผยว่ารู้สึกหมดแรงเมื่อสิ้นสุดวันทำงาน ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้ถึงอาการหมดไฟที่กำลังเกิดขึ้น
เมื่อนึกถึง ‘ภาวะหมดไฟของเหล่าลีดเดอร์’ มันเป็นภาพที่ไม่ค่อยเห็นกันนัก เพราะเราต่างพยายามจะแยกตัวออกจากทีม และแบกภาระไว้อยู่ลำพัง ทว่ายิ่งนานไปหลายคนมักจะเกิดอาการทำพลาด ลืมสิ่งต่าง ๆ ลืมการนัดหมาย ลืมงานที่ต้องจ่าย หรือกระทั่งใช้เวลาในการกลับไปหาเพื่อนร่วมงาน และลูกค้านานขึ้น ซึ่งนี่เป็นสิ่งเกิดขึ้นจากอาการโดดเดี่ยวอย่างลำพังของหัวหน้า
เอาเข้าจริงแล้ว ปรากฏการณ์หมดไฟไม่ใช่นี้สิ่งที่เกิดเฉพาะพนักงานระดับปฏิบัติการ เพราะผู้นำก็อาจประสบกับความเหนื่อยหน่ายแบบนี้ได้ แม้ว่าจะมีปัญหาที่ต่างกันตาม ซึ่งบทความนี้ เราจะพาไปสำรวจ 5 สาเหตุที่คนไม่ค่อยมีใครรู้กัน อันเป็นต้นตอของภาวะหมดไฟให้เหล่าลีดเดอร์
1. ความโดดเดี่ยวบนหอคอย
"ผู้นำที่ปกป้องตนเองจากผู้อื่น และเลือกที่จะแบกภาระของตนเพียงลำพัง จะถูกทำร้ายด้วยความเหงา และความเหนื่อยหน่าย" แม้ว่าคนมักจะพูดว่า เราบริหารสบายบนหอคอยงาช้าง แต่เอาเข้าจริงเราต่างโดดเดี่ยวบนจุดสูงสุด เพราะความเหงานี้เป็นแหล่งเพาะของความเหนื่อยล้า ซึ่งการได้รับการยอมรับ และความสำเร็จจึงต้องแลกมาด้วยความรู้สึกโดดเดี่ยว
การเก็บเรื่องนี้ไว้กับตน จึงอาจเป็นปัญหาที่รุนแรงขึ้น ฉะนั้นแล้ว จงอย่าต่อสู้กับสิ่งนี้คนเดียว พยายามคอนเนกต์กับผู้คนเข้าไว้ เพราะการเชื่อมต่อที่มีความหมายกับเพื่อน ๆ ในเครือข่ายผู้นำ จะเป็นสิ่งสำคัญในการต่อสู้กับความโดดเดี่ยวนี้
2. มือเป็นระวิง เพราะมัว Multitasking
โลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน การทำงานหลายอย่างพร้อมกัน มักได้รับการยกย่องว่าช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน อย่างไรก็ตาม การวิจัยเผยให้เห็นความจริงที่น่าตกใจ ‘เพราะการทำงานหลายอย่างพร้อมกันอาจทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง 40%’
อย่างไรก็ตาม มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ดพบว่า เมื่อเราพยายามประมวลผล ทางจิต 2 อย่างพร้อมกัน ความสามารถทางการวิเคราะห์ของเราจะน้อยลง และลดความสามารถทางปัญญาของเราได้ นอกจากนั้นการทำงานหลายอย่างพร้อมกันยังทำให้ความจำของเราสั้นลงอีกด้วย ซึ่งปรากฏการณ์นี้ก็ได้ถูกเรียกว่า ‘ต้นทุนการเปลี่ยนงาน’ ซึ่งทำให้เกิดปัญหาระหว่างสลับหลาย ๆ อย่าง
3. กับดักของปรากฏการณ์ Continuous Partial
หัวหน้าหลายคน มักตกหลุมพรางของการแสวงหาโอกาส และสิ่งรบกวนใจใหม่ ๆ อยู่ตลอดเวลา ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า ‘ความสนใจบางส่วนอย่างต่อเนื่อง (Continuous Partial Attention)’ พฤติกรรมนี้เป็นอุปสรรคต่อการมุ่งเน้นไปที่งานที่สำคัญ ซึ่งอาจนำไปสู่ความเครียดที่เรื้อรังได้ เพราะการไม่ให้ความสนใจต่อปัญหาที่สำคัญตรงหน้า อาจส่งผลให้งานเกิดความเร่งรีบ จนทำให้เกิดแรงกดดันมากในภายหลัง
4. Allostatic Load ค่าผ่านทางที่ซ่อนอยู่ในการทำงาน
ผู้นำหลายคนต้องทำงานหนักหลายชั่วโมง มีความพร้อมตลอดเวลา รวมถึงต้องไตร่ตรองก่อนทำการตัดสินใจที่มีผลกระทบในวงกว้าง ซึ่งความเครียดเรื้อรังนี้นำไปสู่อาการที่ฮอร์โมนความเครียดคอร์ติซอล เพิ่มขึ้นในระดับสูงอย่างต่อเนื่องจนเกิดปัญหา
นอกจากนั้น Allostatic Load นี้ยังอาจทำให้เกิดอาการที่สื่อประสาท และฮอร์โมนอื่น ๆ เพิ่มมากเกินไป มันจึงนำไปสู่ปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นโรคหัวใจ น้ำหนักที่เพิ่มขึ้น ภูมิคุ้มกันบกพร่อง ความจำสั้นลง และการทำงานของสมองถดถอย เนื่องจากเซลล์สมองฝ่อนั่นเอง
5. ความกดดันของ ‘ตัวอย่างที่ดี’
ผู้นำระดับสูงอาจพบว่าตัวเองติดอยู่ในวงจรของการเสียสละที่ไม่ดีต่อสุขภาพ ซึ่งได้รับแรงกดดันจากความรู้สึกรับผิดชอบอย่างท่วมท้นต่อความสำเร็จขององค์กร เพราะการเป็นหัวหน้าคือการเป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกน้อง ดังนั้นหลายคนจึงมักทำงานมากเกินไป จนนำไปสู่ปัญหาความเครียดเรื่องพลังการใช้ชีวิต
ปัญหาความเครียดเรื่องพลังการใช้ชีวิต เกิดจากการที่ทั้งองค์กรต่างคาดหวังมาที่เรา เพราะทุกการตัดสินใจของผู้นำจะเป็นขับเคลื่อนของทั้งองค์กร ดังนั้นอำนาจในการรับผิดชอบเหล่านี้ อาจส่งผลเสียต่อสภาพจิตใจของผู้นำ จนอาจนำไปสู่อาการหมดไฟได้ นี่จึงเป็นอีกเหตุผลที่เราหลายคน จึงไม่กล้าออกมายอมรับตรง ๆ ว่าเป็นหัวหน้าที่หมดไฟ และทำให้อาการแย่ลงในที่สุด
อาการหมดไฟของผู้นำ เป็นปัญหาที่ซับซ้อน ซึ่งมักมีสาเหตุมาจากความกดดันบนที่สูง ซึ่งไม่มีใครเข้าใจ นอกจากนั้น ยังมีปัจจัยที่อยู่นอกเหนือความต้องการในบทบาทหน้าที่ของการเป็นหัวหน้า ฉะนั้นแล้วการรับรู้ปัญหา และจัดการสาเหตุที่ควบคุมไม่ได้ จึงเป็นสิ่งสำคัญในการบรรเทาอาการหมดไฟที่แพร่หลายในหมู่ผู้นำ ซึ่งการที่องค์กรสามารถเข้าใจ รวมถึงสนับสนุนผู้นำจากกลุ่มต่าง ๆ จะทำให้ท้ายที่สุดแล้ว สิ่งเหล่านี้จะส่งเสริมสภาพแวดล้อมการทำงาน ที่ดีต่อสุขภาพเหล่าลีดเดอร์มากขึ้น
แปล เรียบเรียง: พีรพล สดทรัพย์
ที่มา
