เคยมีคำพูดที่ว่า ความบ้าหรือความเสียสติ ก็คือการทำสิ่งเดิมซ้ำแล้วซ้ำเล่า แต่กลับคาดหวังผลลัพธ์ที่ต่างออกไป และนั่นก็อาจเป็นนิยามที่บอกแทนชีวิตของใครหลายๆ คน ที่ยังคงใช้ชีวิตอย่างเดิมๆ แต่กลับสงสัยว่าทำไมตัวเราถึงไม่ได้ผลลัพธ์ที่ต่างไปเสียที
บางคนอาจใช้ชีวิตอยู่ในงานซึ่งกำลังคร่าตัวเองลงช้าๆ บางคนอาจใช้ชีวิตอยู่ในความสัมพันธ์ที่ทำลายพลังงานชีวิตของตัวเองไปเกือบหมด บางคนก็ใช้ชีวิตอยู่ในสถานการณ์ที่ทิ้งไว้เพียงความเครียด ความทุกข์ ความสิ้นหวัง และความเหนื่อยล้าให้กับชีวิต…เหมือนกับเราใช้ชีวิตอยู่บนลู่วิ่ง ด้วยความคิดที่ว่าเราไม่ได้มีเวลามากพอที่จะใช้อย่างสูญเปล่า เราจึงวิ่งต่อไปเพียงเพื่อที่จะให้ได้ไปต่อ แต่บ่อยครั้ง ที่เราวิ่งไปก็เพื่อความพังและความล้มเหลวเท่านั้น และเราต่างดิ้นรนเพื่อใช้ชีวิต และเบียดเสียดทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อที่จะพาตัวเองให้ใช้ชีวิตไปข้างหน้า โดยที่เราอาจไม่ได้หยุดทบทวนหรือมองภาพของชีวิตของตัวเองที่ใช้มาตลอด
ซึ่งวิธีเดียวที่เราจะก้าวต่อไปข้างหน้าด้วยจังหวะชีวิตที่เหมาะกับตัวเองได้ ก็คือ ‘การหยุดพัก’ เพื่อที่จะลงจากลู่วิ่งนั้นดูบ้าง และทบทวนว่าอะไรคือสิ่งที่เป็นไปได้ดี หรืออะไรคือสิ่งที่ไม่ควรจะทำต่อแล้ว เพื่อกำหนดว่าเราควรรักษาอะไรเอาไว้ แล้วอะไรคือสิ่งที่เราควรเปลี่ยนแปลง ซึ่งวิธีนี้มีชื่อว่า Self-Reflection
‘Self-reflection คืออะไร’
หากนิยามแล้ว Self-reflection ก็เป็นเหมือนการฝึกสมาธิอย่างหนึ่ง ผ่านการไตร่ตรองสิ่งต่างๆ เกี่ยวกับชีวิตตัวเราเอง และมันยังเป็นการให้เวลาตัวเองได้ก้าวถอยหลังและมองดูชีวิตของตัวเอง ทั้งในด้านพฤติกรรม และความเชื่อของตัวเอง อาจพูดง่ายๆ ว่ามันคือการสำรวจตัวเองและวิเคราะห์ตัวเองเพื่อให้เราได้เติบโตขึ้นในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง
ซึ่งประโยชน์ของ self-reflection นั้นมีหลายอย่าง ทั้งช่วยปรับปรุงเรื่องความสัมพันธ์ , ช่วยให้เรามีความคิดที่กระจ่างและชัดเจนมากขึ้น , ทำให้เราได้รู้จักคุณค่าที่แท้จริงของตัวเอง , ช่วยปรับปรุงเรื่องการตัดสินใจ , ช่วยการนอนหลับ , ช่วยคลายความเครียดและความกังวล และมันยังมีประโยชน์สำคัญในด้านอื่นที่จะอธิบายให้เห็นภาพได้มากขึ้นว่า self-reflection สำคัญกับการดำเนินชีวิตต่อไปของเราอย่างไร
ประโยชน์ของ Self-reflection?
1. ช่วยปรับปรุงเรื่อง Self-Awareness
self-awareness , การค้นหาตัวตน และการเข้าใจตัวเองในระดับลึกซึ้ง คือสิ่งสำคัญความสำเร็จในทุกๆ ส่วนของชีวิต การให้เวลากับ self-reflection จึงจะทำให้เราเข้าใจตัวเองและรู้จักตัวเองได้ดีขึ้น และสิ่งเหล่านี้จะนำไปสู่การปรับปรุงตัวเอง และเมื่อปรับปรุงตัวเองได้ดีแล้ว ความมั่นใจในตัวเองและ self-esteem ก็จะเพิ่มเติมมาด้วย
2. ทำให้เราได้เห็นมุมมองอื่นๆ
Self-reflection จะทำให้เราได้เข้าใจและมองสิ่งต่างๆ จากมุมมองที่อาจไม่เคยมองมาก่อน เมื่อเราถอยหลังออกมาจากสถานการณ์บางอย่าง เราจะได้เข้าใจอะไรใหม่ๆ เราจะมองเห็นภาพรวม ไม่ใช่แค่ชิ้นส่วนใดชิ้นส่วนหนึ่งเหมือนจิ๊กซอว์เล็กๆ อีกต่อไป ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้เราเปิดใจให้กว้างขึ้นได้ เหมือนการ zoom out มองป่าทั้งผืน ไม่ใช่เพียงแค่ต้นไม้
3. มีเวลาให้เราได้ตอบสนอง ไม่ใช่ตอบโต้
หลายครั้งที่เราอยากย้อนไปเอาช่วงเวลาบางช่วงกลับคืนมา เมื่อเราได้ใช้เวลากับการไตร่ตรองถึงสถานการณ์บางอย่าง เราจะสามารถตอบสนองต่อสถานการณ์เหล่านั้นโดยที่ผ่านการคิดมาแล้วได้มากกว่าเลือกที่จะตอบโต้โดยไม่ได้คิด ซึ่งการไตร่ตรองสิ่งที่ผ่านมาแล้ว จะช่วยเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของตัวเองในสถานการณ์เดิมแต่ช่วงเวลาใหม่ได้ และเราก็อาจได้ผลลัพธ์ใหม่กลับมาด้วย
4. ทำให้เกิดการเรียนรู้ในเชิงลึก
มีงานวิจัยมากมายที่บอกบทสรุปที่คล้ายกันว่า self-reflection ช่วยทำให้เราเรียนรู้และเข้าใจอะไรในระดับที่ลึกขึ้นได้ เพราะเวลาที่คนเราให้เวลากับการไตร่ตรอง ได้ย่อยและผสมผสานสิ่งต่างๆ เราจะสร้างความเชื่อมโยงของสิ่งที่เป็นนามธรรมได้ดีขึ้น
5. ปรับปรุงเรื่องความมั่นใจ
เวลาที่เราได้ไตร่ตรอง เราจะเข้าใจถึงสิ่งต่างๆ ที่กำลังเป็นไปได้ดี รวมถึงเข้าใจว่าสิ่งไหนที่เราทำแล้ว แต่จริงๆ มันไม่เวิร์คได้ แล้วเมื่อเราผ่านไต่ตรองดีๆ มาแล้ว เราจะทำการตัดสินใจในเรื่องต่างๆ รวมถึงเปลี่ยนการกระทำของตัวเองไปในทิศทางที่ดีขึ้น และทุกครั้งที่เราได้พัฒนาตัวเอง มันจะช่วยสร้างความมั่นใจให้กับเราได้ ด้วยความรู้ที่มากขึ้นและมุมมองที่หลากหลายขึ้น
6. ได้ท้าทายสมมติฐานของตัวเอง
เพราะสิ่งที่เราเชื่อว่าเป็นจริง อาจไม่ได้เป็นความจริงเสมอไป ซึ่งหนึ่งในวิธีที่จะเอาชนะความเชื่อที่มีข้อจำกัดของเราก็คือการถอยกลับมาและถกเถียงกับความเชื่อของตัวเองด้วยเหตุผล และ self-reflection จะเปิดโอกาสให้เราได้ท้าทายความเชื่อและสมมติฐานของตัวเองที่เคยใช้มาตลอดว่ามันถูกหรือผิด แล้วเราจะยังใช้มันอยู่อีกไหม
ท้ายที่สุดแล้วการหยุดพักและให้เวลาเพื่อทบทวนตัวเอง ถึงชีวิตที่ผ่านมา จนได้เข้าใจ ปรับปรุง และเปลี่ยนแปลง จะทำให้เรามีความสุขมากขึ้นและประสบความสำเร็จมากขึ้นได้ และเราอาจได้ผลลัพธ์ใหม่ที่ไม่เคยได้มาก่อนจากการใช้ชีวิตหลังจากนี้ เป็นคนคนเดิมที่มีชีวิตใหม่
ที่มา:
